EN
DE
Podczas starań o poczęcie dziecka znaczenie ma zarówno czynnik kobiecy, jak i męski. Męska niepłodność to problem, który dotyka wiele par chcących zajść w ciążę. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny męskiej niepłodności, jakie badania należy wykonać, aby ją zdiagnozować, oraz jak może przebiegać leczenie.
Rola mężczyzny w leczeniu niepłodności
-
Zaangażowanie w proces medyczny
Regularne badania, konsultacje i zmiana stylu życia zwiększają szanse na sukces leczenia.
-
Emocjonalne wsparcie partnerki
Empatia i wspólne decyzje budują jedność w parze i pomagają radzić sobie ze stresem.
-
Troska o jakość związku
Dbałość o bliskość i otwarta komunikacja wzmacniają relację w trudnych momentach.
Męska płodność
Męska płodność to zdolność mężczyzny do zapłodnienia komórki jajowej kobiety i – tym samym – umożliwienia jej zajścia w ciążę. Zależy przede wszystkim od prawidłowego wytwarzania plemników w jądrach oraz odpowiedniego regulowania tego procesu przez testosteron, czyli najważniejszy męski hormon.
Potencjał ten może zostać zaburzony przez różne czynniki fizyczne, hormonalne, genetyczne lub też środowiskowe. Wśród nich są przede wszystkim: zaburzenia w produkcji nasienia (niska liczba plemników, brak plemników, ich zmniejszona ruchliwość lub nieprawidłowa morfologia), nieprawidłowości w budowie narządów rodnych (niedrożność nasieniowodów, wady wrodzone i inne zaburzenia anatomiczne), choroby narządów rozrodczych (np. żylaki powrózka nasiennego), problemy hormonalne (niski poziom testosteronu, zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy lub przysadki mózgowej), wady genetyczne (zaburzenia chromosomowe, mutacje genów), czynniki środowiskowe (otyłość, palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, ekspozycja na toksyczne substancje), infekcje intymne, zabiegi w obrębie jąder lub nasieniowodów, a także stres.
Diagnostyka niepłodności u mężczyzn
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niepłodność męską określa się jako brak możliwości spłodzenia potomstwa przez mężczyznę w związku z potencjalnie płodną kobietą, podczas gdy Para współżyje regularnie przez 1 rok bez stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji. U osób powyżej 35. roku życia problemy z płodnością można podejrzewać już po 6 miesiącach nieskutecznych starań o poczęcie dziecka.
Diagnostyka niepłodności ma na celu zidentyfikowanie przyczyn, które uniemożliwiają zapłodnienie komórki jajowej. To wieloetapowy proces, podczas którego należy wykonać podstawowe badania, takie jak:
- seminogram/spermiogram (szczegółowe badanie nasienia);
- badania hormonalne (m.in. pod kątem poziomu testosteronu, FSH, LH, estradiolu i hormonów tarczycy);
- USG jąder w celu oceny ich wielkości i struktury oraz wykrycia ewentualnych guzów lub innych nieprawidłowości.
Oprócz tego lekarz może zlecić dodatkowe badania, np. testy genetyczne (m.in. badanie kariotypu, czyli analizę zestawu chromosomów Pacjenta) biopsję jądra lub badania immunologiczne pod kątem obecności przeciwciał przeciwplemnikowych.
Styl życia a płodność u mężczyzn
Choć genetyka i hormony to najważniejsze czynniki wpływające na męską płodność, codzienne wybory dotyczące diety, aktywności fizycznej czy stosowanych używek również mogą znacząco wpłynąć na jakość nasienia i zdolność do zapłodnienia. Wystarczy wspomnieć, że produkty bogate w antyoksydanty (owoce, warzywa, orzechy i nasiona etc.) pomagają chronić plemniki przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki, a niedobór witaminy D, cynku, selenu czy witamin z grupy B może negatywnie wpływać na produkcję i jakość nasienia.
Zbyt wysoka masa ciała zaburza gospodarkę hormonalną i może prowadzić do problemów z płodnością, a nadmierna dawka codziennego stresu wzmaga produkcję kortyzolu, który z kolei zaburza produkcję testosteronu. To właśnie dlatego zmiana stylu życia oraz wypracowanie pozytywnych nawyków mogą znacząco zwiększyć szansę na spłodzenie dziecka.
Metody leczenia niepłodności męskiej
Diagnoza niepłodności u mężczyzn nie przekreśla szans na poczęcie dziecka. Współczesna medycyna proponuje wiele metod leczenia, a każda z nich jest indywidualnym procesem dostosowanym do przyczyny problemu.
In vitro
Skuteczny zabieg zapłodnienia metodą in vitro po raz pierwszy przeprowadzono w 1977 r. u Pacjentki leczącej się z powodu niedrożnych jajowodów. Z biegiem lat i udoskonalaniem metody rozszerzyła się lista wskazań kwalifikujących Pacjentów do zabiegu, jednocześnie zminimalizowano częstotliwość występowania powikłań i działań niepożądanych.
Inseminacja
Inseminacja domaciczna (IUI, ang. Intrauterine Insemination) jest prostym zabiegiem polegającym na podaniu odpowiednio przygotowanego nasienia bezpośrednio do jamy macicy w okresie okołoowulacyjnym. Zabieg ma na celu skrócenie dystansu między nasieniem o poprawionych preparatyką parametrach a komórką jajową i w ten sposób ułatwienie zapłodnienia.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy stres może mieć wpływ na jakość męskiego nasienia?
Choć stres nie jest bezpośrednią przyczyną męskiej niepłodności, może w pewnym sensie pogarszać jakość nasienia. Dzieje się tak, ponieważ w sytuacjach stresowych wzrasta poziom kortyzolu (hormonu stresu), który hamuje produkcję testosteronu. Co więcej, zestresowany organizm priorytetyzuje zasilanie narządów ważnych dla utrzymania podstawowych funkcji życiowych, a to może prowadzić do zmniejszenia przepływu krwi do jąder. To z kolei utrudnia produkcję i dojrzewanie plemników.
Czy seminogram i spermiogram to to samo badanie?
Tak, seminogram i spermiogram to dokładnie to samo badanie. Obie nazwy odnoszą się do analizy nasienia mężczyzny, która ma na celu ocenę jego płodności.
Czym różni się niepłodność od bezpłodności?
Pojęcia te są często używane zamiennie, jednak trzeba pamiętać, że niepłodność jest stanem potencjalnie odwracalnym, który można wyleczyć za pomocą dostępnych metod, natomiast bezpłodność to trwały brak możliwości uzyskania ciąży mimo starań i podjętego leczenia.
Jak rozpoznać niepłodność u mężczyzn?
Objawy, które mogą wskazywać na problemy z męską płodnością to przede wszystkim: problemy z erekcją, zmniejszona objętość nasienia, zmiany w wyglądzie nasienia (nieprawidłowy kolor lub konsystencja), ból w okolicy jąder, nawracające infekcje układu moczowo-płciowego czy widoczne wady rozwojowe narządów rozrodczych.
Czy wiek ma wpływ na płodność mężczyzny?
Tak, wiek ma wpływ na płodność. U kobiet stopniowo zmniejsza się rezerwa jajnikowa, natomiast u mężczyzn wraz z upływem lat jakość nasienia ulega pogorszeniu. Choć panowie mogą zachować zdolność reprodukcyjną przez większą część życia, to jakość ich nasienia się pogarsza.
Kiedy rozpocząć diagnostykę i leczenie niepłodności u mężczyzn?
Problemy z płodnością dotyczą pary, więc diagnostykę i leczenie niepłodności warto rozpocząć wtedy, gdy partnerzy po 12 miesiącach (lub 6 miesiącach, gdy o poczęcie dziecka starają się osoby powyżej 35. roku życia) regularnego współżycia bez stosowania antykoncepcji nie mogą zajść w ciążę. Na wstępną konsultację można zgłosić się wcześniej, jeśli występują inne czynniki wskazujące na niepłodność.
Porozmawiaj z nami
Chętnie odpowiemy na Państwa pytania i wątpliwości. Zapraszamy do kontaktu drogą e-mailową lub telefoniczną.