Duży odsetek uszkodzonej chromatyny plemnikowej; czy mamy szansę na pozytywny wynik próby zapłodnienia in vitro?

Chromatyna plemnikowa to substancja znajdująca się w jądrze komórkowym plemnika, w której skład wchodzi przede wszystkim DNA, czyli materiał genetyczny plemnika w połączeniu z protaminą, zasadowym białkiem, dzięki któremu jądro plemnika zawierające materiał genetyczny może być bardziej skondensowane i mniej narażone na uszkodzenia podczas wędrówki plemnika w drodze do komórki jajowej. Nieprawidłową fragmentację DNA spotyka się u mężczyzn w starszym wieku, przy przegrzewaniu jąder, ekspozycji na czynniki toksyczne, np. palenie papierosów, obecności wolnych rodników w nasieniu itd. Na rynku istnieje wiele testów oceniających stopień uszkodzenia chromatyny plemnikowej i według wielu badaczy bardziej lub mniej dokładnie przewidujących szansę na ciążę naturalną lub po technikach wspomaganego rozrodu. Jednak w ostatniej obowiązującej obecnie Instrukcji Badania Nasienia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO manual 2010) badania fragmentacji DNA zostały opisane jako procedury w trakcie badań, a więc nieobowiązujące i trudne do interpretacji. W ostatnim numerze amerykańskiego pisma Fertility and Sterility (Samantha Pfeifer, M.D et al, The clinical utility of sperm DNA integrity testing: a guideline, Fertil Steril.2013;99:673–677) zostały przeanalizowane wszystkie prace badawcze, które ukazały się dotychczas na temat badania struktury chromatyny plemnikowej i jej wartości w prognozowaniu męskiej płodności. Autorzy próbowali odpowiedzieć na następujące pytania: Czy badając integrację DNA plemników, można przewidzieć szansę na naturalne zapłodnienie? Czy można przewidzieć szansę na ciążę po inseminacji? Czy można przewidzieć szansę na ciążę po IVF lub ICSI? Na wszystkie trzy pytania autorzy odpowiedzieli tak samo: w świetle dotychczasowych prac nie ma wystarczająco ewidentnych danych, aby rutynowo stosować te testy do przewidywania płodności u mężczyzn. Dalsze badania są potrzebne, aby opracować dokładniejszy test, który będzie dawał jednoznaczną odpowiedź na którekolwiek z zadanych pytań oraz ustalić jasne obowiązujące wszystkich normy.

W chwili obecnej należałoby poczekać na wynik testu ciążowego. Choć brak rozwoju zarodków do stadium blastocysty w 5/6 dobie ich rozwoju nie daje dużych szans na ciążę, to jednak kompletnie jej nie wyklucza. Jeśli obecna próba zakończyłaby się niepowodzeniem, a podejrzewa się czynnik męski niepłodności, należałoby rozważyć zapłodnienie więcej niż dwóch komórek jajowych i hodowanie ich do blastocysty. Zapładnianie rozmrożonych komórek znacząco zmniejsza szansę na ciążę. Brak rozwoju zarodków do stadium blastocysty może być spowodowane zarówno czynnikiem męskim, jak i słabą jakością komórek jajowych po rozmrożeniu.

Na koniec należy wspomnieć o możliwości pewnego, ograniczonego co prawda, wpływu na strukturę chromatyny plemników poprzez zmianę trybu życia (rzucenie palenia papierosów, odpowiednia dieta, suplementacja witaminami i antyoksydantami, aktywność fizyczna). Istnieją również specjalne metody preparowania nasienia do procedur in vitro, które zwiększają pulę nieuszkodzonych plemników. Warto też wspomnieć, że niewielkie uszkodzenia chromatyny plemnika mogą zostać naprawione przez komórkę jajową przed jej pierwszym podziałem po zapłodnieniu.

Na razie proszę być dobrej myśli, 12 – 14 dni po embriotransferze oznaczyć poziom HCG, a wszelkie decyzje dotyczące dalszego postępowania odłożyć czasu otrzymania wyniku.

Embriolog nOvum