W jaki sposób niedowaga wpływa na płodność?

Waga ciała kobiety jest kluczowa, jeśli chodzi prawidłowe funkcjonowanie gruczołów dokrewnych, a w szczególności osi podwzgórze - przysadka - jajnik. Istnieje tak zwana krytyczna masa ciała, która zapewnia dojrzałość osi podwzgórze - przysadka - jajnik i odpowiada za wystąpienie pierwszej miesiączki u dziewcząt i wynosi 46 - 47 kg. Oprócz wagi ważny jest również procentowy udział tkanki tłuszczowej w ciele kobiety. Aby wystąpiła pierwsza miesiączka, czyli menarche, udział ten powinien wynosić 17%; prawidłowe cykle miesiączkowe zapewnia 22% tkanki tłuszczowej w organizmie kobiety. Wiele wskazuje na to, że związane jest to z produkcją przez tkankę tłuszczową hormonu tkankowego o nazwie leptyna, który działa głównie na podwzgórze, ale także na przysadkę mózgową i jajnik.

O tym, że masa ciała może w jakiś sposób oddziaływać na zdolność zajścia w ciążę specjaliści wiedzą od dawna. Na łamach "British Medical Journal" już ponad dekadę temu opublikowano spostrzeżenie, że kobiety ważące zbyt dużo lub zbyt mało mogą mieć zaburzoną płodność (dotyczy to nawet pań, które poddały się leczeniu mającemu ułatwić poczęcie). W badaniu przeprowadzonym przez naukowców z Australii na grupie 3 500 kobiet, które w latach 1987 – 1998 stosowały leczenie ułatwiające zajście w ciążę, analizowano wpływ masy ciała na powodzenie poczęcia. Pacjentki podzielono na pięć grup, kierując się kryterium masy ciała. Zestawiono płodność kobiet (pojmowaną jako zdolność do zajścia przynajmniej w jedną ciążę w okresie leczenia) o wyraźnej niedowadze, umiarkowanej masie ciała, nadwadze, otyłych i bardzo otyłych. Płodność pań o umiarkowanej masie ciała była prawie 60% wyższa niż kobiet bardzo otyłych; dodatkowo pacjentki z tej grupy łatwiej niż panie cierpiące z powodu niedowagi zachodziły w ciążę.

Niedowaga i nadwaga wpływają na płodność poprzez zaburzenie cyklu miesiączkowego i owulacji. Z drugiej strony pacjentek, które przystąpiły do opisywanego badania problemy związane z zaburzeniem cyklu menstruacyjnego i owulacji nie powinny dotyczyć, bowiem poddano je specjalistycznej terapii ułatwiającej poczęcie. W związku z tym naukowcy postulują, że zapewne kluczowe znaczenie dla powodzenia rozrodu musi mieć inny mechanizm – prawdopodobnie u pacjentek z nieprawidłowym BMI współistnieją nieprawidłowości endometrium. Ponadto trudności z zajściem w ciążę u kobiet z niedowagą mogą wynikać ze spadku żeńskiego hormonu – estrogenu, zaś w przypadku pacjentek, którym nie udało się utrzymać ciąży powstałej po zapłodnieniu pozaustrojowym, za przyczynę takiego stanu rzeczy uznaje się niedostateczne odżywienie zarodka.

Oczywiście od każdej reguły występują wyjątki i może się zdarzyć, że genetycznie uwarunkowana niska masa ciała nie zaburza żadnego z powyższych mechanizmów regulacyjnych. Dlatego w każdej sytuacji ważna jest indywidualna ocena ogólnego stanu zdrowia i płodności.

Embriolog nOvum