Zapłodnienie komórek jajowych i hodowla zarodków

Bezpośrednio po pobraniu płyn pęcherzykowy pobrany trafia do laboratorium IVF, gdzie pod mikroskopem wyszukiwane są komórki jajowe. Komórka jajowa ma ok. 0,2 mm średnicy. Wraz z otaczającym ją wzgórkiem jajonośnym, czyli warstwą komórek ziarnistych odżywiających komórką jajową, jest dobrze widoczna gołym okiem. Znalezione komórki przenosi się do specjalnych odżywek i umieszcza w inkubatorze.

W tym czasie przygotowuje się oddane do specjalnego pojemnika i dostarczone do laboratorium nasienie partnera. Przygotowanie polega na wyselekcjonowaniu w odpowiedniej pożywce i przy zastosowaniu technik wirowniczych najlepiej zbudowanych i najżywotniejszych i plemników.

Przy klasycznym zapłodnieniu in vitro po ok. 3. – 6. godzinach po pobraniu, do szalki z komórkami jajowymi dodaje się odpowiednią ilość plemników w stężeniu ok. 100 000 plemników na 1 ml pożywki i ponownie umieszcza w inkubatorze. Przy zapłodnieniu metodą ICSI pojedynczy plemnik wprowadzany jest do komórki jajowej za pomocą pipety i pod kontrolą mikroskopu. Po następnych 18. – 20. godzinach sprawdza się czy doszło do zapłodnienia. Potwierdzeniem zapłodnienia jest obecność widocznych pod mikroskopem dwóch przedjądrzy: męskiego i żeńskiego (w nich znajduje się komplet 46. chromosomów: 23. matki i 23. ojca) oraz obecność drugiego ciałka kierunkowego, które komórka jajowa wyrzuca po zapłodnieniu. Tak zapłodnioną komórkę jajową nazywa się zygotą. Ok. 70 – 80% komórek jajowych zapładnia się prawidłowo.

Po ocenie zapłodnienia i zmianie podłoża hodowlanego, zygoty znów umieszcza się w inkubatorze i hoduje dalej. 25 godzin po inseminacji zygota dzieli się na dwie komórki potomne, czyli blastomery i staje się zarodkiem. 44 godziny po inseminacji, czyli po ok. dwóch dniach, zarodek ma dwa do czterech blastomerów, a 68 godzin po, czyli w trzeciej dobie, sześć do ośmiu blastomerów. Rutynowo w drugiej lub trzeciej dobie po punkcji wykonuje się transfer, czyli podanie zarodków do jamy macicy.

Po czterech dniach od pobrania komórek zarodek osiąga stadium moruli, czyli zarodka kompaktującego. Na tym etapie zróżnicowanie komórek jest tak duże, że nie widać pojedynczych blastomerów.

Piątego dnia zarodek przekształca się w blastocystę, w której widoczny jest węzeł zarodkowy (z niego powstanie dziecko) i warstwa komórek na obwodzie (z nich powstanie łożysko). Jest to ostatni etap, na którym zarodek może rozwijać się poza organizmem matki. W otoczce przejrzystej pojawia się szczelina, przez którą blastocysta „wykluwa się”, czyli wydostaje z otoczki i dopiero wtedy ma zdolność do zagnieżdżenia się w śluzówce.

W niektórych sytuacjach można przeprowadzić transfer w piątej dobie po punkcji, kiedy zarodek osiąga stadium blastocysty. Podanie zarodka w tym stadium może znacząco zwiększyć szansę na ciążę, dlatego często podaje się tylko jedną blastocystę. Przedłużoną hodowlę proponuje się Pacjentkom, które mają dużo (powyżej 8.  10.) dobrze rokujących w drugiej/trzeciej dobie zarodków.